Denizli Elektrikçiler Odası Medya Çalışmaları

Denizli’nin Tarihçesi

Denizli şehri, ilk defa bugünkü şehrin 6 km. kuzeyinde, Eskihisar Köyü civarında kurulmuştur. Bu şehir M.O.( 261 – 245 ) yılları arasında, Suriye Kralı II. Antiyokustheos tarafından kurulmuş ve karısının adına izafeten LAODICIA denilmiştir. Türkler Denizli havalisini zaptettikten sonra, şehrin suyunun bol bulunduğu bugünkü Kaleiçi mevkiine naklettirmişlerdir. Denizli adına, tarihi kaynaklarda başka başka isimler olarak rastlamaktayız. Selçuklu kayıtları ve Denizli mahkemesi serciye sicilleri (Ladik) ismini vermektedir. Ibni Batuta’nın seyahatnamesi (Tunguzlu) denilmektedir. Mesalikullebsar’da da (Tunguzlu) olarak kaydedilmiştir. Timurlenk’in zafer namesini yazan, Ser afettin Zemdi (Tenguzlug) ve (Tonguzlug) gibi iki isimden bahsetmektedir. Tensiz kelimesi eski Türkçe’de Deniz demektir. Tunguzlu ise bugünkü imlasıyla Denizli demektir. Netice olarak Denizli adi, Tunguzlu ve Tunguzlu kelimelerinin zamanla ağızdan agıza, Denizli kelimesi haline gelmesinden bugünkü seklini almıştır. Denizli’nin iklimi Denizli ili Ege Bölgesinde olmasına rağmen, Ege Bölgesinin iklimi tamamen görülmez. Kıyı kesimlerinden iç bölgelere geçit yerinde olduğundan az da olsa iç bölgelerin iklimi hissedilir. Ege Bölgesi ikliminden sıcaklık olarak biraz düşük farklılıklar görülebilir. Denizli’de dağlar genel olarak denize doğru dik olduğundan, denizden gelen rüzgarlara açık bulunmaktadır. Kışlar ilik ve yağışlı geçmektedir.

COĞRAFİ KONUMU:

Denizli, Anadolu Yarımadası’nın güneybatı, Ege Bölgesi’nin doğusunda yer almaktadır. Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit durumundadır. Denizli İli’nin her uç bölge üzerinde de toprakları vardır. Denizli ili 28o38′ – 30o05′ doğu meridyenleri (doğu uç noktası; Çivril ilçesi Gümüşsu – Gökgöl Koyu Dinar sınırında Efekli Tepe, bati uç noktası; Buldan ilçesi Alandız Koyu, Manisa – Sarıgöl sınırında Tezek tepe) 38o29′ – 38o52′ kuzey paralelleri (Kuzey uç noktası; Çivril Çapak Koyu, Afyon sınırında Avgan Damları mezarlığı, güney uç noktası; Çameli – Muğla sınırında Karabayır Koyu) arasında yer alır. Denizli ili doğuda Burdur, Isparta, Afyon; batıda Aydın, Manisa; güneyde Muğla; kuzeyde Uşak illeri ile komşudur. Yüzölçümü 11.868km2, denizden yükseltisi ise 428m’dir.

DAĞLAR

HONAZ DAĞI

Yükseltisi 2571m’dir.Denizli’nin 17km güneydoğusundadır.Yamaçları dik meyillidir. Kuzey yamaçları ormanlarla kaplı, güney yamaçları daha eğilimlidir. Denizli – Muğla ve Antalya karayolu, dağın güneybatı eteklerinden geçmektedir. Honaz Dağı koruma altına alınarak Milli Park yapılmıştır. Yaz ve kış aylarında dağın tepelerinde kar bulunur ve Denizli ilinin su deposunu oluşturur.

KARCI DAĞI

Denizli’nin güneyinde, Babadağ’ın devamı seklinde uzanır. En yüksek yeri Gökbel tepesi 2308m’dir.Karcı Dağı ile Honaz Dağı arasında Akdeniz ve Ege Bölgelerini birbirine bağlayan Kazıklıbeli Geçidi (1250m) bulunur. Ayrıca Karcı Dağı’nın Çamlık üzerinden eski Tavas Yolu olarak bilinen bir geçit bölgesi daha vardır. Dağ üzerinde sürekli kar bulunur.

BOZDAĞ

2421m. yüksekliğindedir. Acıpayam – Gireniz vadisi ile Tavas – Barza Ovası arasındadır. Pek fazla geçit vermediğinden bu iki yerleşim sahasının bağlantısı zayıftır.

AKDAĞ

2449m. yüksekliğindedir. Denizli ilinin ikinci yüksek dağıdır. Denizli – Afyon siniri boyunca devam eder.

EŞELER DAĞI

2254m. yüksekliğindedir. Acıpayam Ovası’nın doğusunu kuşatarak Denizli – Burdur siniri boyunca uzanır.

BÜYÜK ÇÖKELEZ DAĞI

1840m. yüksekliğindedir. Sarayköy Ovası’nın doğusunda Çal ilcesine kadar uzanır. Pamukkale’nin kuzeyini kuşatır.

ELMA DAĞI

1805m. yüksekliğindedir. Gireniz Çayı’nın güneyini kuşatır. Denizli – Burdur sinirini çizer ve Söğüt Dağları’nı içine alır.

SAZAK DAĞI

1143m yüksekliğindedir. Çardak, Çal, Çivril ilçeleri ile Afyon ve denizli il sinirini birbirinden ayırır.

BEŞPARMAK DAĞI

1307m. yüksekliğindedir. Çardak, Çal, Çivril ilçeleri ile Afyon ve Denizli il sinirini birbirinden ayırır.

MAYMUN DAĞI

1733m. yüksekliğindedir. Çardak ilçesini kuzeyindedir.

BURGAZ (BULKAZ) DAĞI

1990m. yuksekliğindedir. Çivril’in kuzeyinde Uşak’a doğru uzanır.

BABADAĞ

2308m. yüksekliğindedir. Denizli’nin güneyinde batıya doğru uzanır. Menteşe Dağ sisteminin bir uzantısı olarak sıradağ seklinde AKDAĞ olarak da anılmaktadır.

SANDIRAS DAĞI

2294m. yüksekliğindedir. Beyağaç ile Muğla – Köyceğiz ilçesi arasında uzanır. Bozdağ ile birlikte Menteşe Sıradağları’nın devamı olarak Gölgeli Dağlar adı ile anılmaktadır.

KIZILHİSAR DAĞI

2241m. yükseklikte, Serinhisar ilçesi ile Tavas arasındadır.

OVALAR

ÇÜRÜKSÜ VE DENİZLİ OVASI

Çömleksaz Köyü’nden başlayan ova, Pamukkale’nin altından, Büyük Menderes (Sarayköy) Ovası’na karışır. Ovayı Çürüksü sular. Yüzölçümü 150km2, denizden yükseltisi 100 ile 600m arasında değişir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk, buğday, mısır yetiştirilir.

BÜYÜK MENDERES VE SARAYKÖY OVASI

Doğudan Honaz Dağı, Kuzey ve kuzey doğudan Çökelez Dağı, kuzeybatıdan Sazak Dağı, güney ve güney batıdan Babadağ ile çevrilidir. il merkezini doğu, kuzey ve batıdan yarim daire gibi kuşatarak Buldan ilcesine kadar devam eder. Ovayı Büyük Menderes Akarsuyu sulamaktadır. Yüzölçümü 200km2, denizden yükseltisi 70-500m arasında değişir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk, buğday, mısır yetiştirilir.

YÜKSEK OVALAR TAVAS OVASI

Kuzeyde Babadağ, güneyde Alamam Boğazı bağlantısı ile Barca Ovası ve Bozdan, doğuda Kızılhisar Dağları ve Sari ova bağlantısı, batıda Karacasu Ovası ile arasında uzanan yükseltiler ile çevrilidir. Ovanın kuzeydoğu ucunda Tavas, güney bati ucunda Kale ilçeleri yer alır. Yüzölçümü 300km2.dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 950m. dir. Ovanın oluşumunda karstik olaylar önem taşır. Doğu kısmında 1000m.den yüksek başka karstik yüksek ova olan, üzerinde yazın kuruyan bir küçük golün de yer aldığı yüzölçümü az, yayla karakterci Kızılca Ovası yer alır. Tavas Ovası’nda birkaç küçük cay ve dere dışında akarsu yoktur. Kısmen yeraltı suyundan faydanılmaktadır. Genel anlamda kıraçtır. Buğday, tutun ve nohut yaygın olarak üretilen tarım ürünlerindendir.

KAKLIK OVASI

Honaz Dağı’nın kuzeyinden, doğuya doğru uzanır. Yüzölçümü 60km2, denizden yüksekliği 600m.dir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk ve buğday en çok yetiştirilen ürünlerdir.

HARABAT OVASI

Acıgöl’ün batısındadır. Kuzeyden maymun Dağı, güneyden Soğut dağları ile çevrilidir. En çok buğday yetiştirilir.

ACIPAYAM OVASI

Tavas Ovası’nın doğusunda, Serinhisar ilçesi ve Kızılhisar dağları bitiminde, kuzeyden güneye doğru an, yüzölçümü 443km2, denizden yüksekliği 850m olan karstik oluşumlu ve 1950’li yıllarda bile var olan bataklıklar kurutularak toprak kazanılan, dar bir alanı Dalaman Çayı ile sulanabilen, kıraç özelliği ile dikkati çeken, buğday, tuhtun ve nohut gibi kurakçıl ürünlerin çokça yetiştirildiği bir ovadır.

ÇİVRİL VE BAKLAN OVALARI

Kuzeyde Yorga, güneyinde Bozdan ve beşparmak Dağları, doğusunda Akdağ, batısında Çökelez Dağı ile çevrilidir. Çivril ve baklan Ovaları’nı Büyük Menderes Akarsuyu sular. Yüzölçümü 920km2.dir. Denizden yuksekligi850m.dir. Buğday, nohut yetiştirilir. bağcılık ve meyvecilik yapılır

PLATOLAR Kale ilçesinde Karayanla. Çameli Yaylası, merkez ilçede Bağbaşı ve Uzunpınar Yaylaları, Tavas’ta Yorgan ve Saçman Yaylaları, Acıpayam’da Eseler yaylası, Buldan’ın Sazak dağı üzerinde Süleymaniye yaylası, Çivril üzerinde Akdağ-Homa Yaylası, Çal ilçesi Beşparmak Dağı’nda Kuyucuk yaylası yerilir.

YUKARI ERİKLİ-AŞAĞI ERİKLİ YAYLASI

Honaz ilcesine 10 km uzaklıktadır. Yolu topraktır, konaklama ve altyapı tesisleri yoktur. Etrafı tamamen cam ağaçları ile kaplı geniş düz arazide, Denizli ilinin bütünü ve Honaz ilçesinden Pamukkale’ye kadar olan kısmi tamamen görünür. Kaynak suları vardır.

LALE BAĞLARI YAYLASI

Honaz ilcesine 3km. uzaklıktadır. Yolu topraktır. Konaklama ve alt yapı tesisleri yoktur. Etrafı cam ormanı ile kaplıdır.

GÜNDOĞMUŞ YAYLASI

Honaz ilcesine uzaklığı 5 km.dir. Yolu topraktır. Konaklama ve alt yapı tesisleri yoktur. Çevresi cam ormanları ile kaplıdır.

SÜLEYMANLI YAYLASI

Buldan ilcesine uzaklığı 8 km.dir. Yolu asfalttır. Konaklama ve alt yapı hizmetleri ile alış-veriş imkanları vardır. yayla geniş ve düz bir alandadır. İçi sazlıkla kaplı bir golü vardır. Cam ormanı ile çevrilidir.

TAS DELEN YAYLASI

Babadağ ilcesine uzaklığı 5 km.dir. Yolu stabilizedir. Konaklama ve alt yapı hizmeti yoktur. Yayla engebeli arazide olup, cam kestane, ceviz ve benzeri ağaçlarla kaplıdır. Kaynak suları çoktur. Manzarası güzel. güvenli bir yerdir. yer yer turist çadırlarına rastlanır.

YATAĞAN YAYLASI

Serinhisar ilcesine uzaklığı 12 km.dir. Yolu asfalttır. Konaklama ve alt yapı hizmetleri yoktur. Suyu bol, ormanlarla kaplı, hafif engebeli bir yayladır. Yatağan Bıçak Festivali’nin bir bolumu burada yapılmaktadır.

TOPUKLU YAYLASI

Beyağaç ilcesine 15 km. uzaklıktadır. Yolu stabilizedir. Konaklama ve altyapı tesisleri yoktur. Engebeli bir araziye sahiptir. yaylanın 10 km. kuzeyinde 1903m yükseklikteki Kartal Golü çevresinde 1200 yıllık “Anıt Ormanları” görülmeye değer yerler arasındadır.

VADİLER

BÜYÜK MENDERES VE ÇÜRÜKSÜ VADİLERİ

Adıgüzel Barajı’nın güneyinden batıya, Güney ilçesi topraklarında akan Büyük Menderes Akarsuyu, Buldan ve giderek Sarayköy ilçelerinde genişleyen bir vadi tabanı oluşturur. Güneydoğudan Honaz ilçesi toprakları ve Denizli merkez arazileri üzerinde giderek genişleyen Çürüksü Vadisi Büyük menderes Vadisi ile birleşir. Vadi tabanında Denizli ve Sarayköy Ovaları uzanır.

AKÇAY VADİSİ

Beyağaç ilçesinde Eslere Ovası’nı oluşturan Ak cay, kendi adi ile anılan bir vadi boyunca güneye, sonra batıya daha sonra da kuzeye yönelir. Tavas Ovası üzerinden Yenidere’ yi de alan Akçay’ın derin vadisi üzerinde Aydın ili arazisi içinde Kemer Barajı yapılmıştır.

GİRENİZ VADİSİ

Gölhisar ve Acıpayam Ovaları’nın yüzeyinde akan Dalaman Çayı, Acıpayam Ovası’nın güneyinde, Kelekçi Kasabası sonrası giderek derinleşen dar bir boğaz seklindeki Gireniz Vadisi boyunca akarak Muğla ili arazisine geçer. Çameli ilçesi dağları doğusunda, Bozdan batısında yerilir.

GÖLLER

DOĞAL GÖLLER

ACIGÖL (ÇARDAK GÖLÜ)

Tektonik oluşumlu bir göldür. Yüzölçümü 41.34km2.dir. Çardak ilçesi ile Afyon-Dazkırı ilçesi arasındadır. Gölü Söğüt Dağları’ndan inen sular besler. Acıtuz Gölü de denilen gölün rakımı 836m.dir. Burdur Gölü (854m rakımlı) tarafından, Söğüt dağı diplerinden, bazen kıyının 1-2 m üstünden acımsı sular çıkar. Bu suların Burdur Gölü’nden geldiği sanılmaktadır. Acıtuz Gölü’nün suları çekilen yerlerinde ince ve bembeyaz tuz örtüsü kalır, bunu hayvanlar yalayarak ihtiyaçlarını giderirler. Goldeki tuz ile birleşik olarak potasyum, sodyum ve sülfat vardır. Bu maddeler gol kenarında kurulan isletmeler tarafından değerlendirilmektedir.

BEYLERLİ (ÇALTI) GÖLÜ

Acıgöl’ün 20km güney batısındadır. Derinliği azdır. En derin yeri 4m.dir. Yüzölçümü 4.12km2.dir. Denizden yüksekliği 850m.dir. Gölü, Değirmenderesi ve Başpınar suları besler. Gencalı Koyu göldeki kamış ve sazlıklardan yararlanır. Gölde balık yetişmemekte ancak suluk bulunabilmektedir.

KARAGÖL

Yüzölçümü 0.20km, denizden yüksekliği 1250m.dir. Akarsularla beslenen bir krater gölüdür. Cambası Bozkurt ilçesinin üstünde, camlar arasında yer alan 3-4 golden oluşur. suları tatlıdır.

SÜLEYMANİYE GÖLÜ

Yüzölçümü 1.05km2, denizden yüksekliği 1150m.dir. Buldan ilçesi sınırları içerisindeki Süleymaniye Yaylası’nda ve Sazak Düzlüğü’ndedir. Gölün suları tatlıdır. Çevresi turistik bir kamp yeridir. Kara avcılığı yapılır.

IŞIKLI GÖLÜ

Yüzölçümü 65.87km2, denizden yüksekliği 814m, en derin yeri 8m.dir. Çivril ilçesindedir. Işıklı Suyu, Kufi Çayı gibi sularla beslenir. suların kontrol altına alınması için Işıklı barajı yapılmıştır. suları tatlıdır. İçinde tatlı su balığı yaşar. Sularıyla Büyük Menderes’i besler.

KARTAL GÖLÜ

Denizli ili, Beyağaç ilçesi’nin güneyindeki.Çiçekbaba Dağı’nın zirvesinin kuzeye bakan yamacında yer alır. Denizden yüksekliği 1903m.dir. Kartal Gölü ve Çevresi Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Yaban Hayatı Koruma Genel Müdürlüğü tarafından koruma altına alınmıştır. Türkiye’nin en yaşlı Karacam ormanı buradadır. Ağaçların yaşları 850 ve 1300 yıl arasında değişmektedir. Kartal Gölü ve “Anıt Orman” civarı, bitki florası bakımından çok zengindir.Doğa bilimcilerin ilgi odağıdır.

BARAJ GÖLLERİ

HİZMETTE OLANLAR

ADIGÜZEL BARAJI

Denizli iline bağlı Güney ilçesinin 16km doğusunda Büyük menderes Akarsuyu üzerinde kurulmuştur. 1990 yılında hizmete girmiştir. Aşağı Büyük menderes Projesi içerisinde yer alan Adıgüzel Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Denizli ve Aydın illerindeki sulama alanlarına hizmet sunma yönünden en Büyük ve en önemli kilit tesistir. Barajın gol alanı, Denizli ve Uşak il sınırları içerisinde yer almaktadır. Adıgüzel barajı Türkiye’de isletmeye açılmış olan ve inşa halindeki barajlar içerisinde temelden 9.sırada, dolgu hacmi bakımından 11.sırada ve yıllık enerji üretimi bakımından ise 20.sırada yer alır. Amacı: Sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretim. Barajın tipi: Zonlu kaya dolgu Yüksekliği: 145 m. (Talvegden) Kret uzunluğu: 504 m. Gücü: 2.30 mw Gol Yüzeyi: 50040 ha. Üretilen enerji (yıllık): 208.10kwh.dir.

IŞIKLI GÖLÜ BARAJI

Çivril ilçesi sınırları içerisindedir. 1953 yılında onu setlenerek bir su rezarvuarı haline gelmiştir. Baraj GÖLÜ sayesinde gölün çevresindeki ilce ve köyler, taşkınlardan korunmakta, yaz mevsiminde Nazilli, Aydın, Söke Ovaları’nın sulanmasında gol suları kullanılmaktadır.

YAPILMAKTA OLANLAR

GÖKPINAR BARAJI

Denizli ilinin 6 km kuzey doğusunda, Gökpınar deresi üzerinde inşa edilmektedir. Amacı: Sulama için Talvegden Yüksekliği: 43 m. Tipi: Zonlu toprak ve kaya dolgu Yağış Alanı: 9.350 km2 Kret Kotu: 272 m, H.E.S Proje Düşüşü: 40.50 m. Talvegden Yüksekliği: 78.H.E.S Kurulu Güç: 28.50mw.

TAVAS GÖLETİ VE SULAMASI

Denizli iline bağlı Tavas ilçesinin 8 km. kuzeydoğusundadır. Amacı: Sulama için Tipi: Zonlu toprak dolgu Talveg Yüksekliği: 35 m. Depolama hacmi: 2 hm3. Yağış Alanı: 89 km2.

YENİDERE BARAJI

Denizli iline bağlı Tavas ilçesinin 19 km batısında Yenidere Çayı üzerinde inşa edilmektedir. Amacı:Sulama için Talvegden Yüksekliği: 43 m.dir. Tipi: Kil çekirdekli toprak, dolgu Toplam Gol Hacmi: 65 km3 Kret Kotu: 885 m. Yağış Alanı: 739 km2.

GÖLETLER

Tavas: Aydoğdu, Gökçeler. Yahşiler, Kayapınar göletleri Beyağaç: Esen Göleti Çal: Bahadırlar, Kabalar Göleti Çivril: Bozdağ Göleti Denizli Merkez: Gözler Göleti Çardak: Söğüt, Hayriye Göleti Buldan: Boğazçiftlik, Sarımahmutoğlu Göleti Güney: Güney Köyleri Göleti Kale: Karagöl Göleti

SULAMA KANALLARI

Sarayköy, Çürüksü, Pamukkale, Işıklı, Irgıllı, Baklan Ovası Sağ Sahil, Gümüşsü, Sundurga-Sütlaç, Kumavşarı, Kelekçi, Gölcük-Alici, Baklan Ovası Sol Sahil ve Çal Sulaması faaliyette olanlardır.

AKARSULAR

BÜYÜK MENDERES

Toplam uzunluğu 529 km2 dir. Denizli ili içindeki uzunluğu 194 km.dir. Debisi 44.32m3/sn dir. Dinar ilçesindeki “Su çıkan” dan çıkarak Dinar Ovası’na iner, burada Düden adini alan kaynama suları ile beslenerek Başpınar Ovası boyunca uzanır. Bir kısmı sazlık ve bataklık olan Gökgöl’e ulaşır. Gölün çıkısında bu suya “Homa Suyu” (Akçay) katılır. Çivril’de Işıklı Barajı’ndan çıkarak Çivril, Çal ve baklan Ovaları’nı geçerek, Çal ilçesinin doğusundan kuzeye dönerek Güney ilçesi sınırlarından içeri girer. Baklan Ovası’ndan sonra suyun ilk sokulduğu derince, sarp boğaza “Seyit Boğazı” denir. Çallılar’ın “Dere alanı” dedikleri vadinin uzunluğu 20 km. dir. Burada BÜYÜK Menderes çok dar boğaza girer. BÜYÜK Sarıkaya kısığında 6-7m yüksekten sut yapar. Bekilli’nin elektrik tesisi burada kurulmuştur. BÜYÜK Menderes, Mandek Koyu yakınında Uşak’tan gelen Bağnaz Çayı’nı Sarayköy yakınlarında Denizli’den gelen Çürüksü Çayı’nı da alarak Aydın sınırına girer ve Söke ilçesine bağlı Balat Koyu Dipburnu Mevkii’nde Ege Denizi’ne dökülür.

BAĞNAZ ÇAYI

Uzunluğu 170 km. il içi uzunluğu 13 km.dir. Murat Dağı’nın güneyinden doğar. BÜYÜK Menderes’e katılmadan biraz yukarıda 50 m. yükseklikten kuvvetli bir sut yapar. Güney’in elektriği bu su ile sağlanır. Bu çevrede küçük yan sularla bir çok değirmen döndüğünden Güneyli’ler buralara değirmen Deresi de derler. Bu boğazda Çal yönünden Menderes’e açılan Kurudere’ye Cehennem Deresi de denir.

ÇÜRÜKSU

Uzunluğu 101km, il içi uzunluğu 96km, debisi 9.26m3/sn’dir. Suyu çok kireçli olduğu için bu adi alır. Araplar çayı, Subaşı Deresi, Sazlı Dere ve Karakısık Çayı’nı alarak Hambat kırı kenarından geçer. Kaklık yönünden tekrar boğaza sokulur. Buralarda buna Emir çayı, aşağılarda Çürüksü denir. Yaz aylarında suları azalır. Kaklık güneyinde Kelkaya dibinde Karaçay’ı, sonra Honaz Çayı’nı alır. Denizli’nin 10 km. kadar Güney doğusunda Gökpınar Suyu’nu alır.Korucak Mevkii’nde suları bir kanalla alınarak Sarayköy’e doğru uzatılmıştır.

AKÇAY (BOZDOĞAN ÇAYI)

Uzunluğu 157 km., il,içi uzunluğu 70 km., debisi 17.37m3/sn.dir. Kaynağını Bozdağ ve Sandraz Dağları’ndan alır. Kızılcabölük yakınlarından çıkan Yenidere Çayı’nı da içine alarak sularını çoğaltır. Eskere Ovası ve BOZDOĞAN Ovası’nı sular. BOZDOĞAN Ovası, BÜYÜK Menderes Ovası’na açılmadan önce biraz daralır. Buralara donduran denir. Su buralarda BOZDOĞAN çayı adini alır. Üzerinde taşkından koruma, sulama ve elektrik üretimi amacıyla kurulmuş Kemer Barajı bulunur.

DALAMAN (GİRENİZ) ÇAYI

Uzunluğu 201 km, il içi uzunluğu 81km, debisi17.37m3/sn.dir. Akarsu karstik kaynaklarla beslenir. İlk kuvvetli kaynaklarını Söğüt Gölü ve Dirmil Yaylaları tarafından alınır. Gölhisar Ovası’nda birleşerek Dalaman Çayı’nı oluşturur. Acıpayam Ovası kenarından sonra, suyun içine sokulduğu Gireniz Boğazı’na girer. Girenez (Kelekçi) suyunu alır. Muğla-Köyceğiz sinirini geçerek Akdeniz’e dökülür.

KUFİ ÇAYI

Uzunluğu 97 km, il içi uzunluğu 32 km, debisi 3.34m3/sn.dir. BÜYÜK Menderes’e dökülür. Çivril’in Çapal Köyü’nün 5 km doğusunda baslar, Işıklı rezarvuarında biter.

HAMAM ÇAYI

Uzunluğu 48 km, il içi uzunluğu 117km.dir. Güney Aşağı Çeşme Koyu’nun 9km kuzey doğusunda baslar. Güney Adigüzeller Koyu’nun 3 km kuzey doğusunda sona erer.

GÖKPINAR ÇAYI

İl içi uzunluğu 38km, debisi 2.86m3/sn.dir. Tavas’ın 10 km. kuzey doğusundan baslar, Denizli’nin 9 km kuzeyinde sona erer. Çürüksu’ya dökülür.

YENİDERE

İl içi uzunluğu 70km, debisi 2.46m3/sn dir. Kale’nin 13 km Güney doğusundan baslar. Kale’nin Karakaya Köyü’nün 2 km batısında Akçay’a dökülür.

DERBENT ÇAYI

İl içi uzunluğu 32 km, debisi 1.00m3/sn.dir. Buldan’ın 6 km batısından baslar, Buldan’ın 16km kuzeyinde Alaşehir Çayı’na dökülür. Bölgenin iklimine bağlı olarak akarsuların debileri Aralık, Ocak,Şubat ve Mart aylarında ortalama debinin 15 kati seviyesine çıkabilir.

KAPLICALAR

Yerin derinliklerine sızan veya yeryüzüne ilk defa çıkan suların, yerin iç sıcaklığının etkisi ile ısınarak yer yüzüne çıkması sonucunda oluşan sıcak su kaynaklarına kaplıca veya termik kaynak denir. Suyu daha az sıcak olanlarına ılıca denmektedir. Suların kimyasal birleşimlerinde çözünmüş hailde çeşitli mineraller varsa bu sulara da maden suyu denir.

IŞIKLI BARAJI GOLÜ

Işıklı Baraj Golü içerisinde mahalli deyimle “Hopa” denilen, sazlık ve ot köklerinden oluşan adacıklar oluşur. Bu adacıklar av esnasında ideal gizleme yerleri, kuşlar için de barınma ve üreme yerlerdir. Gol sularında turna ve sazan baliği ile bol miktarda kerevit bulunur. Amacı: Sulama Barajın Tipi: Toprak dolgu Yüksekliği: 8.70m. Golün Yüzölçümü: 65.87 km2. Gol Hacmi: 206 milyon m3.

BULDAN BARAJI

Buldan İlcesine 20 km. uzaklıkta Derbent Koyu civarında Derbent çayı üzerinde kurulmuştur. 1967 yılında hizmete girmiştir. Barajın tamamı Denizli ili sınırları içerisindedir. Manisa ili Sarıgöl İlçesi Ovası’nı sulamaktadır. Amacı: Sulama ve taşkın koruma. Golün Yüzölçümü: 400 ha Barajın Tipi: Kaya dolgu ve toprak Gol Hacmi:54.106.m3 Yüksekliği: 59m.

Denizli Ören Yerleri

KAPLICALAR

PAMUK KALE KAPLICASI

Denizli’ye 20 km. uzaklıkta, eski Hierapolis kentinin bulunduğu alandadır. Kars tik alanlardan çıkan suların bünyesindeki kireç çözeltisi buharlaşma ve sudaki karbondioksitin ayrışması sonucu çökelerek genellikle beyaz renkte ve pamuk balyalarını andıran kalker tüfleri Pamukkale travertenlerini oluşturmuştur. Kaplıca suları kalp, damar sertliği, tansiyon,romatizma, deri, göz, raşitizm, felç, sinir ve damar hastalıkları, ilik içildiğinde spazmlı midesele iyi gelmektedir. İdrar sokturucudur. Böbrek kum ver taslarında, idrar yolu iltihaplarında etkilidir. Damar iltihapları ve reyon hastalığının tedavisinde yararlıdır.

KARAHAYIT KAPLICALARI

Pamukkale’nin 5 km. kuzeyinde Karahayıt Kasabası’ndadır. Suyunun sıcaklığı Pamukkale’nin sularından daha fazla (42o,50o,56o), serbest karbondioksit oranı daha az, radyoaktivitesi yüksektir. Kalp, damar sertliği, yüksek tansiyon, romatizma, siyatik,deri ve sinir hastalıklarından bazılarına, limbo, uyuz, sivilce, kasıntı vb. hastalıklarda şifalıdır.

GÖLEMEZLİ ÇAMUR KAPLICASI

Denizli merkeze yakın idari olarak Akkor ilcesine bağlı Golemezli’de, termal olarak Pamuk kale sistemine uygun, sıcaklıkları 35o C ile 50o C arasında dört kaynak halindedir. Birisinde çamur banyosu yapılır. Deri hastalıkları tedavisinde etkilidir.

ÇİZMELİ (YENİCE) KAPLICASI

Buldan İlçesi’ne 16 km. uzaklıktaki Yenice kent sınırları içindedir. Tripolim antik kenti kalıntıları arasından gidilir. Sıcaklığı 35o M’dir. Bileşiminde hidrokarbonat, sülfat, sodyum, kalsiyum iyonları bulunur. Radyo aktivesi yüksektir. Romatizma, kalp, damar sertliği, deri hemoroit hastalıklarının tedavisinde faydalanılmaktadir.

BABACIK (KABAAĞAÇ) KAPLICASI

Tekke koy kaplıcasına 3 km. uzaklıktadır. Kükürtlü iki kaynaktan çıkar. Birisinin sıcaklığı 43o C, diğerinin sıcaklığı 62o M’dir. Karbondioksit bakımından zengindir

SARAYKÖY – TEKKE KÖY ILICASI

ilce merkezine uzaklığı 20 km. olup, Tekke koy yakınlarındadır. Suyunun sıcaklığı 80o C dir. Roma İmparatorluğu döneminden kalma hamamı, havuzu ve soyunma yerleri vardır. Romatizma, deri, kadın hastalıkları ve idrar yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Tekke koy kaplıcasına 500 m. uzaklıkta İnaltı Hamamı vardır. Bir mağaradan çıkar. Suyu kükürtlüdür.

ILICALAR

KAVAK BAŞI ILICASI

Pamukkale’ye 4 km. uzaklıktadır. Suyunun sıcaklığı 30o C dir. Deri hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır.

KIZIL DERE ILICASI

Sarayköy’e 11 km. uzaklıkta, kızıl renkli kayalardan çıkar. Suları sodyum karbonatlı ve sodyum sülfatlıdır. Su sıcaklıkları 63o, 65o, 88oC’dir. Suları yorgunluğa ve romatizmaya iyi gelmektedir.

ORTAKÇI ILICASI

Sarayköy yakınında ikisi sıcak, birisi soğuk uç kaynaktan çıkar ve sularının sıcaklığı 47o, 50oC’dir. İçme ve banyo suyu olarak kullanılır. Romatizma ve sindirim hastalıklarına iyi gelmektedir.

Pamukkale

Denizli’nin kuzeyinde yer alan ve antik kent Hierapolis ile iç içe olan Pamukkale, kent merkezine 20 kilometre uzaklıkta. Bergama Kralı II. Eumenes tarafından M.Ö. 197 yılında kurulan, adını da Amazonlar Kraliçesi Hiera’dan alan Hierapolis, aynı zamanda “kutsal kent” olarak anılıyor. Hz. İsa’nın havarilerinden St. Philip’in burada öldürülmesi ve onun adına anıt mezar yaptırılması, Hierapolis’in inanç turizmi açısından da öne çıkmasını sağlıyor.

Apollon Tapınağı, St. Philip Martyriumu, Antik Tiyatro, Roma Kapısı, Kuzey Bizans Kapısı, Agora, bugün müze olarak kullanılan Roma Hamamı, su kanalları, Direkli Kilise ve nekropoller, Hiearapolis’teki başlıca tarihi yapılar. Bu yapıların bir bölümü İtalyanlar tarafından 1957 yılından bu yana sürdürülen kazılarda ortaya çıkarılmış durumda. Yine kazılarda bulunan tarihi eserler, Hierapolis Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Pamukkale’nin batısında yer alan ve 3 yıldır kazı çalışmaları yapılan Eskihisar Köyü yakınlarındaki Laodikya, Buldan İlçesi’ne bağlıYenicekent yakınlarındaki Tripolis, Honaz İlçesi yakınlarındaki Colossea, Lycus Vadisi olarak anılan bölgedeki diğer antik kentler.

TERMAL KAYNAKLAR

Pamukkale’nin binlerce yıldır yerleşim merkezi olmasını sağlayan şifalı termal su, beyaz travertenlerin de hayat kaynağı. Uzmanlar, yüksek miktarda kalsiyum hidrokarbonat içeren suyun, havadaki oksijenle teması sonucu karbondioksit ve karbonmonoksitin uçtuğunu, kalsiyum karbonatın çökerek Pamukkale’ye adını veren travertenleri oluşturduğunu belirtiyorlar.

Pamukkale’nin, hemen yakınındaki Karahayıt ve Gölemezli’deki termal kaynakların romatizma, kalp, damar sertliği, tansiyon ve deri rahatsızlıklarına iyi geldiği ifade ediliyor. Su ılık içildiğinde spazmlı mideleri rahatlattığı, idrar yolu iltihaplarında etkili olduğu, banyoyla birlikte deri altına yapılan gaz şırıngalarıyla damar iltihaplarına karşı kullanıldığı ifade ediliyor. Bölgedeki bazı oteller, termal tedavi konusunda eğitim almış uzmanpersoneliyle sağlık turizmine yönelik faaliyetlerini sürdürüyor. Ayrıca bazı tesisler ve pansiyonlar, kaplıca tedavisi için gelenlere hizmet sunuyor. Pamukkale’deki termal havuz ise yaz-kış ısısı değişmeyen 35 derecelik suyuyla bölgeye gelen turistlerin keyifle zaman geçirdiği yerler arasında bulunuyor.

ODUNCU GÜZELİ EFSANESİ

Pamukkale’ye hayat veren termal suyun mitolojik çağlardan günümüzeöyküsünde anlatılanlara göre, beyaz cennetin yaslandığı Çökelez Dağı’nın eteklerinde yaşayan bir oduncu ve onun kızı varmış. Kızın her yeri çıban ve sivilceliymiş. Bu nedenle de aynaya bile bakamaz, durgun sularda kendini seyredemez, utandığından kimselere görünmezmiş. Ona rastlayanlar da yolunu değiştirirlermiş. Oğlan anaları, “Aman çirkin kız, Allah oğlumu senden esirgesin” diye dua edermiş. Altın kalpli kız ise çirkinliğine, bu nedenle insanların ona reva gördüğü haksızlıklara hiç alışamamış.

Bir gün Denizli Beyi’nin oğlu, Çökelez Dağı’nda keklik avlarken su birikintisinin içinde sırma saçlı, güzel yüzlü bir kız olduğunu fark eder. Hemen onu alıp bir ağacın gölgesine yatırır. Bir süre sonra kendine gelen oduncunun kızı “Ben ölmedim mi” diye ağlamaya başlar. Neden ölmek istediği sorulduğunda çirkin olduğunu, bu nedenle herkesin kendisiyle alay ettiğini anlatır.

Bey oğlu, “Sen mi çirkinsin oduncu güzeli? Eğil suda kendine bir bak, senden güzeli var mı?” deyince, korkarak sudaki siluetine bakar.Bir de ne görsün… Sivilceli, her tarafı yaralardan geçilmeyen kız gitmiş, onun yerine dünya güzeli biri gelmiş. Meğer, Çökelez’in taşlarını Pamukkale yapan sırlı sular, oduncunun kızını da eşi bulunmaz bir güzele çevirmiş.

GEZİLECEK DİĞER YERLER

Güney İlçesi’ndeki Güney Şelalesi, Honaz’ın Kaklık Beldesi’nde bulunan ve “yeraltındaki Pamukkale” olarak anılan Kaklık Mağarası, Acıpayam İlçesi’ndeki Keloğlan Mağarası, Çardak İlçesi yakınlarındaki Acıgöl Kuş Gözlem Yeri, Beyağaç İlçesi’ndeki Anıt Orman ve Kartal Gölü, Denizli’de doğal güzellikleriyle dikkat çeken yerlerden bazıları.

Bir tekstil kenti olan Denizli, birçok ilden alışveriş yapmaya gelenlere Bayramyeri, Kaleiçi Çarşısı ve çevresindeki mağazalarla, ürün seçenekleri sunuyor.